اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه اجزا و قسمت های گیربکس بیاندازیم باید گفت که برای اولین بار یک مخترع کانادایی به نام آلفرد هورنر مونرو (Alfred Horner Munro) مفهوم گیربکس اتوماتیک را معرفی کرد. او از هوای فشرده شده برای تعویض دندهها بهره برد، یک مخترع امریکایی به نام اسکار بانکر نیز این مفهوم را توسعه بخشیده و اولین گیربکس عملی را در سال 1940 به تولید انبوه رساند. باید بگوییم که گیربکس اتوماتیک از نظر کارایی دقیقا مثل گیربکس دستی عمل میکند اما ماهیت آن کاملا متفاوت است. در گیربکس اتوماتیک سیستم کلاچ کاملا حذف میشود و عملکرد تعویض دندهها سریعتر انجام میگیرد. در واقع در یک خودرو مجهز به گیربکس اتوماتیک رانندگی با دو پدال گاز و ترمز انجام میگیرد و تعویض دنده 1 به بالا به صورت خودکار و با توجه به دور موتور صورت میپذیرد. درادامه به اجزاوقسمت های اصلی گیربکس اتوماتیک میپردازیم.
پوسته گیربکس اتوماتیک
یکی از اجزا و قسمت های گیربکس بدنه ی اصلی گیربکس است که بقیه ی اجزا بر روی آن سوار هستند را پوسته میگویند توجه داشته باشیداگرپوسته گیربکس ترک داشته باشدباعث روغن ریزی گیربکس میشود. در واقع پوسته گیربکس محتویات داخلش قطعات داخلش روی پوسته سوار هستند پوسته گیربکس خرابیش اعم از ترک خوردن ضربه خوردن شکسته شدن روغن ریزی افتادن میشه و کل گیربکس رو مثل پوست انسان میمونه کلاْ پوست های گیربکس از محتویات داخلش هم حفاظت میکنن هم باعث میشه روغن داخل بیرون نزنه و اون پوسته هستش که وصل میشه به موتور.
توربین گیربکس اتوماتیک
توربین یکی ازبخش های مهم در عیب یابی و تعمیر گیربکس اتوماتیک است. توربین درقسمت خروجی گیربکس نصب میشود وکار ان انتقال نیرو ازموتوربه گیربکس است .درواقع کاراصلی توربین پمپاش کردن روغن جهت انتقال نیرو از موتور به گیربکس است .وبرای این که گیربکس شتاب گیردنیازمند این است که توربین به گیربکس عملیات شتاب دهی رو انجام دهد نحوه کارکردتوربین ماننددوپنکه است که روبروی هم قرارگرفته اندو یکی از آن ها روشن است. و در حال دمیدن هوا در پنکه ی دیگر است. اگر یکی از پره های پنکه ی دوم را با دست بگیرید،متوقف میشود. پس از رها کردن سرعت میگیرد تا تقریبا معادل سرعت پنکه ی دوم شود.
در تمام این مدت پنکه اول در حال حرکت بوده تفاوت بین مبدل گشتاور و مثال پنکه این است. که مبدل گشتاور برای دقت بیشتر، از جریان روغن به جای جریان هوا استفاده میکند. مبدل گشتاور قطعه ای شبیه است به قطر 25 تا 37 سانت که بین موتور و سیستم انتقال نیرو قرار میگیرد. و شامل ۳ بخش داخلی است که با هم کار میکنند. تا نیروی موتور را به سیستم انتقال قدرت برسانند. پس همانطورکه دانستیم توربین یکی ازقطعات مهم گیربکس است.
اویل پمپ گیربکس اتوماتیک
به طور خلاصه عملکرد پمپ روغن به این شکل است که ابتدا اویل پمپ، روغن را به سمت فیلتر روغن هدایت میکند و سپس این مایع از فیلتر عبور میکند و به داخل مدار روغن کاری پیشرانه میرسد. حرکت اویل پمپ را میل بادامک تامین میکند. چرخ دندهای بر روی میل بادامک وجود دارد که با به حرکت درآوردن محور اویل پمپ باعث دلکو میشود. دراین مواقع هنگام باز و بسته کردن پمپ روغن، به موقعیت چکش برق دلکو دقت داشته باشیدعملکرد این اویل پمپها شبیه به اویل پمپهای دندهای است؛ با این تفاوت که این پمپها تنها با یک چرخ دنده کار میکنند.از آنجایی که وظیقه اویل پمپها حفظ فشار مناسب روغن است، کم شدن فشار روغن خبر از خرابی اویل پمپ میدهد. هر گونه تغییر در فشار روغن بسیار مشهود خواهد بود. زمانی که فشار کاهش پیدا میکند، اصطحکاک بین قطعات زیاد میشود.
ساعت گیربکس اتوماتیک
ساعت گیربکس یک مرکز کنترل پر پیچ و خم است که از چندین شیر برقی، گذرگاه و سوپاپ تشکیل شده است. عملکرد اصلی این جزء با وجود ساختار پیچیده آن بسیار ساده است. ساعت گیربکس روغن گیربکس را به جایی که لازم است هدایت میکند و به وسیله نقلیه شما کمک میکند دنده ها را به آرامی تعویض کند. اگر ساعت گیربکس آن طور که باید عمل نکند، رساندن روغن گیربکس به مکان مناسب برای هر خودرویی دشوار میشود.
و میتواند به گیربکس خودرو شما آسیب برساند ساعت گیربکس معمولا در داخل گیربکس اتوماتیک شما، سمت پایین آن قرار دارد. بنابراین اگر متوجه شدید که خودرو شما اخیراً در تعویض دنده اشتباه میکند و در حالی که انتظار دارید دنده را بالا ببرد پایین می آورد. این میتواند نشانه ای از ساعت گیربکس معیوب باشد. همچنین، اگر متوجه شدید که گیربکس شما هنگام تعویض دنده به سمت بالا یا پایین از دنده عبور میکند، میتواند نشانه خرابی ساعت باشد.
سلکتورتعویض دنده
سلکتور گیربکس، قطعه ای است در گیربکس که تعویض دنده را برای راننده ممکن کرده و در حقیقت حالت دنده را تعیین مینماید. سلکتور گیربکس یا به صورت فیزیکی یا به صورت الکتریکی و از طریق کابل کشی به کامپیوتر خودرو متصل شده و چرخ دنده را متناسب با نیاز راننده تغییر میدهد. بنابراین اگر خودرویی فاقد سلکتور گیبرکس باشد، فرآیند تعویض دنده صورت نگرفته و راننده امکان اعمال کنترل بر تغییر چرخدنده ها را نخواهد داشت. با توجه به نقش حائز اهمیت سلکتور گیربکس در سیستم جعبه دنده، لازم است تا با نشانه های خرابی این قطعه و چگونگی تنظیم آن مطلع شویم.
در صورت تنظیم نبودن سلکتور گیربکس یا قطعی اتصال آن، حالت دنده به درستی به ECU یا همان کامپیوتر خودرو منتقل نشده و در عملکرد خودرو اختلال ایجاد میشود. یکی از نشانه های تنظیم نبودن سلکتور گیربکس آن است که زمانی که اهرم دنده را به سمت دنده عقب حرکت میدهید، چراغ های دنده عقب روشن نمیشوند
دنده دیفرانسیل
یکی از اعضای سیستم انتقال قدرت دیفرانسیل میباشد. اگر میخواهید بدانید که دیفرانسیل چیست باید بگوییم دیفرانسیل ابزاری است که گشتاور انتقالی از سوی موتور را به دو بخش تقسیم میکند تا هر بخش به صورت جداگانه یکی از چرخ ها را به حرکت در آورد.
جایگاه هوزینگ دیفرانسیل گیربکس بدین صورت است که اگر خودرو دارای میل گاردان باشد، پس از میل گاردان قرار دارد و در صورتی که اتومبیل دارای میل گاردان نباشد در نتیجه پس از گیربکس قرار میگیرد و جایگاه پلوس ها پس از دیفرانسیل است.
چرخ دنده سیاره ای
برخلاف گیربکس دستی ، که دارای مجموعه ای از دنده های متعدد است گیربکس اتوماتیک دارای یک یا چند مجموعه دنده سیاره ای است. چرخ دنده های سیاره ای دارای سه مجموعه دنده هستند. چرخ دنده اصلی دنده خورشید است و در مرکز حامل سیاره قرار دارد. مجموعه دوم چرخ دنده های سیاره ای است. به طور معمول سه یا بیشتر از این چرخ دنده ها و مش بین دنده خورشید و چرخ دنده وجود دارد. این یک سیستم فوق العاده کارآمد است و به گیربکس اجازه میدهد تا از گزینه های مختلف دنده بدون تنظیماتی که گیربکس دستی استفاده میکند، بهره بگیرد.
کلاج گیربکس اتوماتیک
کلاچ گیربکس اتوماتیک دارای چندین صفحه فشرده شده است. هنگامی که بدنه سوپاپ فشار روغن را به کلاچ میفرستد، تعداد مشخصی از کلاچ ها را به هم قفل میکند و به شما نسبت خروجی مورد نظر را میدهد. مقادیر مختلف فشار روغن با مقادیر مختلف دیسک درگیر میشود که نسبت دنده متفاوتی را به شما میدهد.
جمع بندی کلی
پس همان گونه که در این مقاله ذکر کردیم اجزا و قسمت های گیربکس اتوماتیک یکی از بخش های مهم و تخصصی خودرو است. برای پیدا کردن ایراد و عیب یابی گیربکس اتوماتیک حتما باید
به یک مجموعه تعمیرات تخصصی مراجعه کنیم.
بدون دیدگاه